Mensen die mijn training Voortreffelijke Visuals hebben gevolgd kennen de beste man: Allan Paivio, hoogleraar psychologie aan de University of Western Ontario. Ik stel ‘m altijd voor met een foto van hem in jongere jaren. Een bodyubuilder was het… je bent visueel ingesteld of niet!

Onthouden
Paivio ontwikkelde de Dual Coding Theory in 1971. In het kort: we onthouden dingen beter als we twee subsystemen tegelijkertijd activeren. Het tegelijkertijd inzetten van een verbaal én een non-verbaal subsysteem zorgt ervoor dat we niet vergeten. En precies dít maakt het zo’n goed idee om de verslaglegging van vergaderingen niet met louter tekst te doen, maar er visuele elementen aan toe te voegen (even los van het feit dat visuele verslagen gewoonweg aantrekkelijker zijn om erbij te pakken en je wilt dat mensen dat doen, toch?). Wil je nóg meer onthouden, dan is het inzetten van een derde subsysteem een must: de motorische. Oftewel: niet alleen visuele verslagen/visuals van anderen bekijken maar ze zelf maken!

Drawing Effect
Jaren later werden de conclusies van Paivio opnieuw bekeken en onderzocht. Dit keer door de Universiteit van Waterloo. Jeffrey Wammes verdeelde studenten over verschillende groepen en liet ze oefeningen doen. Bijvoorbeeld het overschrijven én tekenen van een aantal woorden. Andere groepjes schreven daarentegen alleen. Vervolgens werden de studenten uitgenodigd iets totaal anders te gaan doen. Ze gingen muziek luisteren, fietsen, gamen, etcetera. Daarna werd ze gevraagd de woorden te reproduceren. En je raadt het al: de studenten die ook hadden getekend hadden veel meer onthouden. Vaak wel twee keer zoveel! En dat wordt bevestigd door het jaarlijkse onderzoek dat De Betekenaar tijdens haar Tekendag onder niets vermoedende deelnemers doet. Keer op keer blijkt dat er sprake is The Drawing Effect!

Vol hoofd
Ik heb als ouder van een zorgintensieve dochter de kracht van tekenen al jaren geleden ontdekt. Mijn huis was een walhalla van picto’s en tekeningen. Stiften en whiteboards all over the place. Het maakt het leven van mijn dochter overzichtelijk. Afgelopen jaar hebben we de kracht van tekenen op een andere manier ontdekt: als mijn dochter en vol hoofd heeft en haar taalspraakstoornis in de weg zit om te ‘processen’, dan tekenen wij of haar begeleiders haar hoofd leeg. We proberen te ontdekken wat in in haar koppie zit en tekenen dit op een groot whiteboard. Samen met aanwijzingen van haar. Ordenen, structureren, verhelderen en duiden. Precies wat deelnemers aan de training Voortreffelijke Visuals van Mindmatterz doen. Mijn dochter vaart er wel bij en tekent nu ook zelf om duidelijk te maken waar ze mee zit.

Dementie
De kracht van tekenen is overal in te zetten. Ook al vind je van jezelf dat je niet kunt tekenen (wat overigens niet waar is, maar daarover later meer). Iedereen vaart er wel bij.  De eerder genoemde Universiteit van Waterloo heeft onlangs wederom een onderzoek gedaan naar The Drawing Effect. Dit keer onder jongeren én ouderen. En dit keer door een hoogleraar cognitieve neurowetenschap: Myra Fernandes. En wat bleek? Het effect was onder ouderen zelfs nog groter. Fernandes hoopt dat deze bevindingen een rol kunnen spelen in de ondersteuning van dementerende ouderen.

Verouderingsproces
Bij mensen met dementie gaat de geheugen- en taalfunctie snel achteruit. Het blijkt echter dat de het visuele gedeelte van het brein grotendeels intact blijft. En dát biedt perspectieven. In een kort artikel dat daarover verscheen: “De onderzoekers denken dat tekenen het beste werkt, omdat dan van meerdere technieken gebruik wordt gemaakt om iets weer te geven, namelijk: visueel, ruimtelijk, verbaal, semantisch en motorisch.” En dan zijn we dus weer terug bij Paivio… de bodybuilder