Tekenen is een goed idee!

Met tekeningen kun je meer onthouden, langer onthouden, verbanden leggen én je verhaal helder vertellen. En dat is niet alleen omdat tekeningen attentiewaarde hebben en gewoonweg aantrekkelijker zijn om erbij te pakken. Nee, er is meer. De kracht van tekenen is wetenschappelijk onderzocht. En de conclusies zijn helder.

Duale coderingstheorie
Laten we beginnen met Allan Pavio, hoogleraar psychologie aan de University of Western Ontario. Hij ontwikkelde in 1971 de Dual Coding Theory. In het kort: we snappen dingen beter en onthouden langer als we twee subsystemen tegelijkertijd activeren. Het tegelijkertijd inzetten van een verbaal én een non-verbaal subsysteem zorgt ervoor dat er heel veel blijft hangen. Tekst en beeld bijvoorbeeld. En precies dít maakt het zo’n goed idee om de verslaglegging van vergaderingen en plannen voor een reorganisatie (om maar wat voorbeelden te noemen) niet met louter tekst te doen, maar er visuele elementen aan toe te voegen.

The Drawing Effect
Het onderzoek van Paivio werd nog eens overgedaan en er werd een subsysteem aan toegevoegd: de motorische code. Oftewel: zelf tekenen! Dit gebeurde op de Universiteit van Waterloo waar Jeffrey Wammes met een team aan de slag ging. Ze verdeelden studenten in verschillende groepen en lieten ze oefeningen doen. Woorden overschrijven of tekenen bijvoorbeeld. De groepjes werd vervolgens gevraagd iets totaal iets anders te gaan doen. Muziek luisteren, fietsen, gamen, etcetera. Daarna kregen ze het verzoek de woorden te reproduceren. En je raadt het al: de studenten die ook hadden getekend hadden veel meer onthouden. Vaak wel twee keer zoveel! De onderzoekers voerden nog 6 andere experimenten uit en de conclusies waren kraakhelder: zelf tekenen is een goed idee als je meer wilt onthouden of samen tot een gedeeld beeld wilt komen. Het onderzoek wordt regelmatig herhaald en de conclusies zijn veelbelovend en geven aanleiding om de kracht van tekenen verder te onderzoeken bij bijvoorbeeld mensen met dementie.

The Drawing Effect

Samen tekenen
Wat met praten niet altijd lukt, gaat vaak met tekenen wel. Door te tekenen begrijpen we elkaar sneller. Als we praten over iets concreets als een ‘stoel’, dan komen we er wel uit. Bij ‘familie’ wordt het iets ingewikkelder. Sommigen denken aan het gezin, anderen aan het gezin van herkomst en weer anderen zien direct een heel familiesysteem (met generaties terug) voor zich. Lastiger wordt het als het gaat om een begrip als ‘verantwoordelijkheid’. Wat bedoelen we daarmee? De een zal denken aan verantwoordelijkheid voor een team. Of een bedrijf. De ander over verantwoordelijkheid nemen als het bijvoorbeeld gaat over het in acht nemen van covid-maatregelen. En een derde persoon zal misschien wel wijzen naar een ander.

Aan de vergadertafel (online of offline) lijkt het alsof we hetzelfde bedoelen. En de praktijk blijkt dat tóch een beetje anders te zijn. Door te tekenen komt er communicatie op gang die energie geeft om beelden te finetunen tot een gedeeld beeld. Samen tekenen en praten aan de hand van een visual maakt onzichtbare zaken zichtbaar. Nieuwe inzichten, uitzicht en overzicht.


Experiment met vier studiegroepen (1969) waarbij het onthouden na vier dagen
werd getest bij een lezing, een stuk tekst, een visual met gesproken tekst
en een meeting met visuele communicatie. (Bron: https://www.holgernilspohl.com)